Blog

اقدام پژوهی چیست؟

توسط مقالاتدر سپتامبر 27, 2019

 مقدمه در مورد اقدام پژوهی :

    معلمی حرفه ای متشکل از دانش و مهارت های گوناگون است. یک معلم باید برای تدریس مطلوب، همزمان مجموعه ای از دانش ها را به طور هنرمندانه درهم بیامیزد تا در مسیر ترکیب و

   به کارگیری آنها تدریسی اثربخش طراحی و در کلاس درس ارائه کند. اهداف آموزشی براساس چنین فعالیتی امکان تحقق می یابند. در واقع حرفه معلمی با تعامل مفهومی طیف متنوعی از

    دانش ها شکل می گیرد.

   آموزش و اشاعه روش های پژوهش در میان معلمان و کارکنان آموزش و پرورش از جمله فرصت هایی است که به توسعه فرهنگ پژوهش در نظام آموزشی منجر خواهد شد. در طی سالیان

    اخیر با طراحی و اجرای گسترده دوره اقدام پژوهی توانسته با همکاری سازمان های آموزش و پرورش استان ها، فرصت مناسبی را برای معلمان و مدیران و سایر کارکنان فراهم سازد تا بتوانند

    پژوهش را به عنوان ابزاری سودمند در خدمت آموزش به کار گیرند.

   برگزاری دوره اقدام پژوهی همراه با اجرای برنامه معلم پژوهنده تا حد زیادی موفق به توسعه فرهنگ پژوهش در سطح مدارس و در میان معلمان و مدیران گردیده است. آنچه پیداست

   اقدام پژوهی در پیوند با سایر مهارتهای معلمی معنا می یابد و معلم اقدام پژوه (پژوهنده) فردی است که همزمان از مهارت های پژوهش در عمل و دیگر مهارت های معلمی برخوردار است.

      بنابر این تكیه متعادل بر توسعه مهارت های معلمان در همه ابعاد، نیاز نظام آموزشی است و می تواند تحقق اندیشه معلم فکور و پژوهنده را برای مدارس ما عملی سازد.

    معلمی حرفه ای متشکل از دانش و مهارت های گوناگون است. یک معلم باید برای تدریس مطلوب، همزمان مجموعه ای از دانش ها را به طور هنرمندانه درهم بیامیزد تا در مسیر ترکیب و

    به کارگیری آنها تدریسی اثربخش طراحی و در کلاس درس ارائه کند. اهداف آموزشی براساس چنین فعالیتی امکان تحقق می یابند. در واقع حرفه معلمی با تعامل مفهومی طیف متنوعی از

     دانش ها شکل می گیرد.

سطوح پژوهش در حرفه معلمی:

پاترسون و شانون (۱۹۹۳) اظهار می دارند معلمان در اشکال گوناگون با پژوهش پیوند برقرار می کنند. ابتدا آنها در فرایند تولید دانش و اطلاعات مشارکت می کنند تا نظریه ای برای بهبود عمل خود تدوین کنند. دیگر آنکه براساس یافته های پژوهش، تدریس خود را طراحی و به مرحله اجرا در می آورند. این اقدامات منجر به توسعه و بهبود آموزش می شود. معلمان بدون تکیه بر پژوهش قادر به توسعه مهارت های حرفه ای خود نخواهند بود.

با استفاده از پژوهش تجربه های زیادی در معرض نقد قرار می گیرد و تصمیم گیری آگاهانه میسر می شود. پژوهش به معلمان کمک می کند تا نیاز به تغییر و بهبود را درک کنند، تغيير ثمر بخشی را سامان دهند و تأثير اعمال آن را بر تدریس اندازه بگیرند.
پژوهش پیوندی ناگسستنی با حرفه معلمی دارد. از مسیرهای متعددی میان پژوهش با حرفه معلمی پیوند برقرار می شود. معلم با ایفای نقش های متعدد پژوهشی هم بر دشواری های تدریس و آموزش غلبه می کند و هم دانش آموزان را برای پیگیری فعالیت های پژوهشی مهیا می نماید.
زمانی معلم در نقش مدرس پژوهش به دانش آموزان ظاهر می شود و با طراحی و اجرای تدریس پژوهش محور، دانش آموزان را به مسیر آموزش مبتنی بر حل مسئله هدایت می کند. با این رویکرد معلم سهمی اساسی در پرورش مهارت های پژوهشی دانش آموزان دارد و زمینه ساز تقویت علمی – پژوهشی در جامعه می باشد.
در موقعیتی دیگر، معلم براساس تلاش های عالمانه دیگران، تدریس خود را سازمان می دهد و به مرحله اجرا در می آورد. در این رویکرد، معلم در نقش بکار گیرنده یا مصرف کننده تولیدات علمی – پژوهشی ظاهر می شود و از تجارب خردمندانه پژوهشگران برای ارائه تدریس اثربخش استفاده می کند. این وجه از نقش پژوهشی معلم شامل همه ابعاد شغلی وی می شود.
و سرانجام معلم خود به عنوان پژوهشگر ارائه نقش می کند. در این موقعیت وی با کوشش های ذهنی، موانع فرا روی تدریس را شناسایی نموده، برای آنها راه حل ارائه می کند و با اجرای آن مسیر را هموار می سازد. در این نقش معلم از ظرفیتهای ذهنی خود برای مطالعه و حل دشواری هایی استفاده می کند که در محدوده عمل وی و بر سر راه آموزش و تدریس ممانعت ایجاد می کنند. دشواری هایی که به دلیل موقعیت های بومی و ویژه کمتر از طریق پژوهش های کلاسیک قابل پاسخگویی و حل می باشند.
این سه موقعیت، حرفه معلمی را کاملا در مسیر فعالیت های پژوهشی قرار می دهد، به شیوه ای که وی بدون پژوهش و ایفای نقش های مذکور عملا از انجام وظایف و مأموریت های شغلی خود باز خواهد ماند.

اقدام پژوهی چیست؟

اقدام پژوهی چیست؟

اقدام پژوهی یک شکل غیر سنتی پژوهش است که اغلب جامعه محور (گروه محور) است و توسط یک کارورز با جمعی از آنها انجام می شود. بورلی (۱۹۹۳) اقدام پژوهی را پژوهش آگاهانه، سنجیده و معطوف به راه حل تعریف می کند که به صورت فردی یا گروهی انجام می شود. اقدام پژوهی از طریق چرخه های حلزونی شامل شناسائی مسئله، گردآوری نظام مند داده ها، تفکر و بازاندیشی، تحلیل و نهایتا تعریف مجدد مسئله توصیف می شود.
دو اصطلاح اقدام و پژوهش، چهره اصلی این روش نمایان می شود. ازمون نظر در حین عمل، به عنوان وسیله ای برای بهبود کار و ابزاری برای ارتقاء سطح دانش… » آنها نتیجه می گیرند که این تعریف بر اهمیت اقدام تأکید دارد. ما با این نظر موافقیم که اقدام باعث به جریان افتادن پژوهش می شود و نیروی برانگیز اننده ای به حساب می آید. اقدام پژوهان اغلب نسبت به آنچه انجام می دهند متعهد و علاقه مند هستند » (مک نیف و همکاران، ۱۳۸۲، ص ۲۸).
کارسون و همکاران (۱۹۸۹) نیز اقدام پژوهی را ترکیبی از عمل و پژوهش و تلاشی برای شناخت اقدامات تربیتی به منظور اصلاح و بهبود محیط آموزشی تعریف می کنند و بر این نکته تأکید دارند که بیشتر کسانی که در یک پروژه اقدام پژوهی مشارکت داشته اند، از نقش و جایگاه تجربه سخن می گویند.
آنها در پاسخ به این سؤال که اقدام پژوهی چیست، می گویند :
اول از همه، اقدام پژوهی جنبه عملی دارد. به عبارت دیگر، اقدام پژوهی تلاشی در جهت شناخت بهتر مسائل زندگی واقعی کلاس درس و مدرسه و چگونگی رویارویی با آنهاست.
دوم، اقدام پژوهی به مشاهده منفعل محدود نمی شود بلکه اقدام و عمل را در مرکز توجه خود دارد. این تمرکز توجه ایجاب می کند که محققان به گونه ای در عمل درگیر شوند که به بهبود اقدامات تدریس در یک کلاس خاص یا در یک مدرسه منتهی شود.
سوم، اقدام پژوهی دمکراتیک است. این شیوه پژوهش میزان بیشتری از گفتگو و تعامل بین همکاران را ترغیب کرده و مشارکت فعال در تلاش مداوم برای بهبود تدریس را ایجاب می کند.
چهارم، اقدام پژوهی نظام مند و فکورانه و در چرخهای چهار مرحله ای انجام می شود. و آنچه مسلم است در اقدام پژوهی به طور همزمان روی شناخت اقدام تربیتی ونیز بهبود و اصلاح آن تلاش می شود. به عبارت دیگر، اقدام پژوهی روشی برای شناخت و نیز بهبود موقعیت آموزشی است. در یکی از مقالات جستجو شده در شبکه اینترنت (ASCD)، اقدام پژوهی به عنوان فرآیند پرسیدن سؤالات مهم و تلاش برای یافتن پاسخ این سؤالات به شیوه ای روشن مند تعریف شده است. این پرسش ها معنادار وحائز اهمیت هستند، یعنی محقق قصد و یا نیاز دارد پاسخ به این پرسش ها را که از نزدیک با موقعیت کاری او مرتبط هستند، بداند. از این رو اقدام پژوهی جنبه بسیار عملی داشته و ریشه در کار روزانه محقق دارد.

تعریف و هدف های اقدام پژوهی:

ژانت مسترز (۲۰۰۰) برای توصیف و تبیین اقدام پژوهی از میان تعاریف بسیاری که ارائه شده است، سه تعریف را برگزیده که به این شرح مطرح می شود :
اقدام پژوهی، پژوهشی نظام دار، گروهی، مبتنی بر همکاری ، خود اندیشیده و انتقادی است که توسط شرکت کنندگان در این پژوهش انجام می شود . در تعریف دیگر، علاوه بر عناصر موجود در این لیکن در این نوشتار به سبب ضرورت موضوعی، اقدام پژوهی در حوزه آموزش و پرورش مورد توجه و تأکید می باشد. کارسون و همکاران (۱۹۸۹) در یک جمع بندی مواردی را با عنوان «آنچه اقدام پژوهی است» به شرح زیر ذکر کرده اند :
• اقدام پژوهی فرآیندی است که آموزش و پرورش را از طریق تغییربهبود می بخشد.
• اقدام پژوهی، کار گروهی مربیان برای بهبود اقدامات آموزشی است.
• اقدام پژوهی، تأمل و باز اندیشی در مورد امر تدریس است.
• اقدام پژوهی، جمعی و مشترک است؛ یعنی مربیان در جهت تقویت روابط با دیگر مربیان گفتگو و کار می کنند.
• اقدام پژوهی، بنا نهادن و تشکیل گروههای خود – انتقاد از مربیاناست.
• اقدام پژوهی، فرآیند نظام مند یادگیری است.
• اقدام پژوهی، فرایندی است که ایجاب می کند ما ایده های خود درباره آموزش و پرورش را به بوته آزمایش بگذاریم.
• اقدام پژوهی، خالی از تعصب ” است .
• اقدام پژوهی، یک تحلیل انتقادی از محل های کار ماست.
• اقدام پژوهی، تأکید روی موارد خاص است
• اقدام پژوهی، چرخه ای از برنامه ریزی ، عمل، مشاهده ” و باز -اندیشی و تفکر است.
• اقدام پژوهی، کار در گروه های کوچکی از مربیان است. • اقدام پژوهی، اثبات درستی اقداماتی است که در جریان تدریس انجام می شود.

آثار اقدام پژوهی:

شواهد روز افزون حاکی از آن است که درگیر شدن در اقدام پژوهی، اثراتی مثبت مشخص و حرفه ای روی کارگزاران آموزشی دارد. « اقدام پژوهی فرصت هایی را در اختیار معلمان می گذارد تا دانش و مهارت لازم در اقدام پژوهی را به دست آورند؛ این رویکرد پژوهشی را به کار بندند و از گزینه ها و امکانات برای تغییر آگاه شوند. معلمان شرکت کننده در اقدام پژوهی نسبت به اقدامات خویش منتقدتر و فکورتر بوده و با دقت بیشتری روی روشها، ادراکها و شناخت های خودشان و نیز کل رویکردشان به فرایند تدریس تأمل و تفکر می کنند» (بورلی، ۱۹۹).
به لحاظ اینکه در اقدام پژوهی خود معلم پژوهشگر است و نقش اصلی پژوهش را به عهده دارد، لذا می تواند مسئله ملموسی را که با آن رو به رو است، حل کند تا بهبودی امور را میسر سازد. «از آنجا که معلمان در هر نظام آموزشی نقش اصلی را بر عهده دارند، به عنوان پژوهشگران بالقوه، برای مشخص کردن موقعیت های نامعین در رابطه با فعالیت هایشان می توانند روش علمی را به کار برده و با استفاده از اقدام پژوهی فعالیتهای خود را بهبود بخشند.
کارسون و همکاران (۱۹۸۹) دلایل چندی را برای توجیه درگیر شدن در پروژه اقدام پژوهی بر می شمارند که می توان از آنها به عنوان اثرات مثبت مرتب بر اقدام پژوهی یاد کرد. این دلایل عبارتند از :
• اقدام پژوهی با سؤالات و مسائل ما سر و کار دارد نه مسائل و سؤالات شخص دیگر.
• اقدام پژوهی در لحظه حال و اکنون شروع می شود. به عبارت دیگر می توان اجرای اقدام پژوهی را به سرعت آغاز کرد.
• اقدام پژوهی بارها و بارها از این آزمون که از طریق آن مربیان می توانند شناخت بهتری از اقدامات آموزشی به دست آورده و آنها را بهبود بخشند، موفق بیرون آمده است.
• اقدام پژوهی می تواند به تدریس بهتر و یادگیری مؤثرتر منجر شود.
• اقدام پژوهی می تواند به برقراری ارتباط های مفیدتر با همکاران کمک کند.
– اقدام پژوهی خود ارزشیاب است؛ یعنی شامل ارزشیابی مداوم از فرایند پژوهش و ایجاد تغییر و اصلاح برای هماهنگ کردن پژوهش و عمل است. به عبارت دیگر، اصلاحات و تغییرات ایجاد شده در موقعیت به طور مداوم مورد ارزشیابی قرار می گیرد. در همین ارتباط تکوینی بودن فرایند اقدام پژوهی معنا و مفهوم می یابد. مقصود این است که در پرتو خود ارزشیابی اقدام پژوهی این امکان وجود دارد که تعریف مسئله، اهداف و روش شناسی آن در جریان پژوهش مورد بازنگری قرار گرفته و تغییر کند.

وجوه اشتراک و افتراق اقدام پژوهی با دیگر پژوهش ها:

مک نیف و همکاران به وجوه اشتراک و افتراق اقدام پژوهی و دیگر پژوهش ها اشاره کرده و معتقدند اقدام پژوهی در این ویژگی ها با سایر تحقیقات مشترک است :
• به دانش جدید منجر و منتهی می شود.
• شواهدی را برای پشتیبانی از این دانش تدارک می بیند.
• فرآیند شکل گیری دانش جدید را آشکار می سازد.
• دانش جدید را به دانش موجود پیوند می زند.

و اما وجوه تفاوت آن عبارت است از :

• اقدام پژوهی مستلزم عمل و اقدام به عنوان بخش مکمل و لازم ازخود فرایند تحقیق است.
• بیشتر از جنبه ارزش های حرفه ای محقق روی آن تأکید می شود تاملاحظات روش شناسانه.
• ضرورت پژوهشی درون مجموعه ای است؛ یعنی مربی یا کارگزاراعمال حرفه ای خود را مورد بررسی و پژوهش قرار می دهد (مک نیف و همکاران ۱۹۹۶).

ویژگی های معلم در نقش رهبری :

۱) خبرگی آموزشی و تدریس دارد و دانش خود را با سایر همکاران و متخصصان مبادله می کند.
۲) خود را با تغییرات حرفه ای هماهنگ می سازد. همگام با دانش معلمی حرکت می کند.
۳) دائما برای ایجاد فرصت بهتر برای یادگیری دانش آموزان تلاش می کند.
۴) به انجام مطالعه از طریق اقدام پژوهی و تعیین اثربخشی آن دلبستگی نشان می دهد.
۵) با دیگر همکاران، اولیا و سایرین در مورد موضوعات آموزشی، تشریک مساعی دارد.
۶) از حیث اجتماعی هوشیار و با مسائل درگیر می باشد.
۷) با انواعی از مدل های تغییر از طریق پژوهش در عمل مرتبط است.
۸) مشاوره و راهنمایی معلمان تازه کار را بر عهده می گیرد.
۹) در برنامه های آموزشی دانشگاهها و مجامع علمی شرکت می یابد.
۱۰) در تصمیمات ریسک پذیر مدرسه شرکت می جویند (واین، ۲۰۰۲). ۴) توسعه توانایی حرفه ای معلمان مورد تاکید قرار می گیرد اقدام پژوهی «تواناسازی شغلی » معلمان را به عنوان عامل بهبود عمل آموزشی در محدوده اهداف خود قرار داده است. در این ارتباط گامهای مؤثری به شرح زیر برداشته می شود

خوداتکایی شغلی:

از طریق اقدام پژوهی به طور قابل توجهی به دانش و توانایی معلم برای مطالعه و حل مسائل مربوط به آموزش و تدریس تکیه می شود و نوعی خوداتکایی معلم برای تصمیم گیری در مورد راهبری و حل مسائل و مشکلات فرا روی تدریس مطرح می شود. این رویکرد، معلم را در مسیر هموارسازی موانع متعدد تدریس فعال نگاه می دارد و مانع از توقف پی گیری وی در مطالعه مشکلات کلاس با این فرض سنتی می گردد که این کار متولیان دیگری دارد و باید توسط آنها مدیریت گردد.
همکاران نتایج اقدام پژوهی خوب را عبارت می دانند از (۱۳۸۲ ترجمه آهنچیان، ۲۶):
• پیشرفت فردی
• بهتر شدن کار حرفه ای
• پیشرفت سازمانی که اقدام پژوه در آن کار می کند.
• ایفای نقش در شکل گیری یک نظام مطلوب اجتماعی.

چند ویژگی اقدام پژوهی که به رشد حرفه ای مربوط است:

چنانچه به اختصار رشد حرفه ای را قرار گرفتن در جریان ارتقای مداوم توانایی های فردی برای انجام کار بدانیم، ضرورت بهره گیری از دانش که رابطه دسترسی به آن با توانایی های فرد به تأیید رسیده است، آشکار می شود . در این میان دانش مرجع مدار جای خود را به دانش خود آفرین داده است و مفهوم یادگیری برای همه عمر با دو فرآیند یادگیری در گستره عمره و یادگیری در ژرفای زندگی تکمیل شده است.
پیام چنین تحولاتی قرار گرفتن « من » در مرکز دانش و تبدیل منبع دانش موجود به منبعی حاشیه ای، یا مکمل دانش تولید شده به وسیله «من» است. شاید از این خرمن بر گرفتن توشه ای از چگونگی یا روش شناسی تولید دانش بهترین دستاورد به سود رشد حرفه ای باشد که ارزش روش هایی چون اقدام پژوهی را بهتر روشن می سازد. بر اساس آنچه در ابتدای این گفتار بیان شد و در نظر گرفتن رابطه بین اقدام پژوهی با تولیددانش و راه اندازی جریان مداوم یادگیری و رشد، می توان آن دسته از ویژگی های اقدام پژوهی که به تأیید وجود این همبستگی می پردازد را به صورت زیر خلاصه کرد:
۱- اقدام پژوهی به « اینجا – اکنون » تعلق دارد: اقدام پژوه دست به اقدام می زند تا از طریق رسیدن به هدف کوتاهی که حل یک مسئله است، هدف بلندی که رشد خود است را تحقق بخشد.
۲- اقدام پژوهی، اقدام به منظور اطلاع یابی است، اما چون ارتباط داده ها با عمل، مستقیم و همه جانبه است، اطلاعات معنا می یابد و زمینه های کاربرد خود را حین دست یابی پیدا می کند. پس دانش زایی و دانش پروری از نتایج قابل انتظار چنین تحقیقی است.
٣- اقدام پژوهی تحقیقی دامن گستر است ؛ یعنی هر جا که زندگی و کار جریان دارد، استفاده از این روش در حدود انتظاری که از آن می رود، متناسب خواهد بود.
۴- اقدام پژوهی به سوی مشارکت گرایش دارد. ذات این روش بر همکاری و درگیر ساختن دیگران در مرحله های مختلف اجرای تحقیق متکی است، هر چند نقش دیگران در اینجا دقیق تعریف شده و از پیش معین نیست.
۵- اقدام پژوهی جایگاه ارزشی روشن و بی پیرایه ای دارد ؛ از اعلام آن نمی هراسد، و هدف آن کمک به اصلاح یا شکل دادن موقعیتی است که با موقعیت ارزشی سازگار باشد. .
۶- اقدام پژوهی فقط به قصد دانستن انجام نمی شود، بلکه برخلاف سایر روش های تحقیق در علوم اجتماعی قصد مداخله یک جریان دو جانبه پیش رونده است؛ یعنی از یک سو می خواهد بر موقعیت کاری اثر بگذارد و از سوی دیگر موقعیت اثر پذیرفته بر ادامه جریان تأثیر می گذارد.
۷- اقدام پژوهی نتایج خود را عرضه می کند، به جز موارد استثنایی، استفاده عمومی از نتایج این تحقیق آزاد است و این نتایج قابلیت قرار گرفتن در معرض نقد را دارد.

۸- اقدام پژوهی نتایج خود را به کمک خود و دیگران اعتبار می بخشد. در مرحله اعتبار گذاری نتایج تحقیق، فرصت هایی برای رشد وجود دارد. دخالت «خود» در اعتبار گذاری، توان خود انتقادی و خود ارزشیابی فرد را ارتقا می بخشد و دخالت «دیگران» در این اقدام، یافته های تحقیق را به سرعت بین دیگران تقسیم می کند و احتمالا بر همه شرکت کنندگان تحقیق اثر می گذارد. تبادل تجربه ها و گفتگو در مورد نتایج، زمینه مناسبی برای رشد را پدید می آورد.

اقدام پژوهی چگونه به رشد حرفه ای کمک می کند؟

به سخن گریفیث (۱۹۹۰) دنیای اقدام پژوهی، دنیای عمل واقعی است که سرشار از عمل و تصحیح عمل است (مک نیف، ترجمه آهنچیان ۱۳۸۲، ۲۲). مثل هر تحقیق دیگر، اقدام پژوهی نیز با یک یا چند سوال شروع می شود که شکل آنها به خاطر ماهیت چنین تحقیقی، با سایر تحقیقات تفاوت دارد :
• مهم ترین قسمت کار من کدام است؟
• آیا در این قسمت مسئله ای وجود دارد که ناشناخته باشد؟
• آیا من در این قسمت مشکلی دارم؟
با دادن پاسخ مثبت به آخرین پرسش، اقدام پژوهی آغاز می شود و بنا به ادعا، این آغاز راهی برای تعریف و فعال ساختن رشد حرفه ای خود است. در اقدام پژوهی « من » به میان می آید و می کوشد بر اساس مشکلی که خود احساس کرده است، در میدان واقعی کار و با استفاده از امکانات و فرصت هایی که در اختیار دارد، در حل آن بکوشد. محور قرار دادن « من» که می تواند « نظرات » خود را در حین عمل و پرداختن به یک کار واقعی آزمون کند، بالقوه امکان نظریه پردازی را فراهم می آورد. قرار گرفتن « من » در محور تحقیق، فرصت کمیابی برای استفاده از همه منابع درونی و انگیزه های شخصی برای پیش رفتن در مسیری که به حل مسئله می انجامد در اختیار می گذارد و نیاز گریز ناپذیر پژوهشگر برای یاری گرفتن از دیگران، امکان ورود آنان به این جریان را ساده می سازد. در این شرایط، فرصت بازنگری در خود و کاری که فرد مشغول انجام آن است نیز فراهم می شود. او می تواند از خود بپرسد که «دارد چه می کند »، « چرا این کار را ادامه می دهد؟ » و « چگونه می تواند کار خود را بهبود بخشد؟»
اقدام پژوهی به تغییر درک فرد نسبت به کار خود کمک می کند و این یکی از برایندهای پر اهمیت این تحقیق در راه رشد حرفه ای است برای تحول از درون به عنوان یکی از اثرگذارترین روش های «توسعه کیفیت» تأثیر ادراک فردی شناخته شده و به اثبات رسیده است (مایرز، ۱۹۹، ۴۱). تغییر ادراک فرد درباره کار که در زیر مجموعه روش های شناختی درمان و اصلاح رفتار قرار می گیرد، به محور توجه رفتار شناسان سازمانی تبدیل شده است. ادراک، حواس ما را برای معنابخشی به محیط و متغیرهای آن تنظیم می کند (هالی ۲۰۰۲، ۱۰۳). این روند باعث خواهد شد، پدید آمدن تغییرات پی در پی در رفتار فرد تعقیب و امکان سنجی شود. انتظار می رود با هدایت این تغییرات به سوی آنچه مطلوب سازمان است، مساعدترین زمینه برای رشد حرفه ای فراهم شود. و از جمله تغییراتی که ممکن است در ادراک فرد نسبت به کار و کار در سازمان روی دهد، تجدید نظر در برداشت از هدف و درجه دشواری یا دور بودن آن است.

مراحل اقدام پژوهی :

چرخه اقدام پژوهی از چهار حلقه به شرح زیر تشکیل می شود :

۱-تشخیص مسئله

۲-برنامه ریزی

۳- اقدام

۴- ارزشیابی

۵- یادگیری و اصلاح (باز تاب)

مرحله برنامه ریزی در اقدام پژوهی:

اولین مرحله در اقدام پژوهی شامل شناسائی مسأله و برنامه ریزی برای اقدام جهت حل مسأله است. این مرحله شامل سه گام به شرح زیر است:
الف) گام مقدماتی
ب) گام آماده سازی شرایط
ج) گام تدوین طرح اقدام پژوهی

الف) گام مقدماتی:

منظور از گام مقدماتی در اقدام پژوهی آن است که «اقدام پژوه» زمینه ویژه ای از فعالیت» منظور نظر را که مایل به بهبودی آن است، مشخص کند. با توجه به این زمینه ویژه، اقدام پژوه «موضوع اقدام پژوهی» را انتخاب می کند و سپس پژوهشگر به بررسی اسناد و مدارک مربوط به موضوع اقدام پژوهی می پردازد. در این مرحله با استفاده از اطلاعات موجود، موضوع » مورد نظر را از ویژگی ها و اقدام لازم برای بهبود تصویر می کند و به تدوین طرح اقدام پژوهی می پردازد. پس از آنکه طرح اقدام پژوهی آماده شد، باید آن را به تصویب رسانده و مقدمات اجرای آن را فراهم کند. در انجام دادن این امر باید به آماده سازی پرداخت.

ب) گام آماده سازی شرایط برای اقدام پژوهی:

منظور از «گام آماده سازی شرایط برای اقدام پژوهی» آن است که اقدام پژوه به درک شرایط موجود پرداخته و ضمن تماس با مدیران و سیاستگذاران شرایط لازم برای اجرای طرح را فراهم کند. ضرورت این گام آنجاست که اقدام پژوهی مستلزم مشارکت افراد ذیربط با موضوع مورد پژوهش است. بنابراین در صورتیکه این افراد همکاری لازم را به عمل آورند، اجرای طرح اقدام پژوهی تسهیل خواهد شد. در این گام اقدام پژوه باید کسانی را که در فرایند اجرای طرح همکاری خواهند کرد از قبل مشخص کند و ضمن تماس با آنان، مشارکت آنها را جلب کند. همچنین به منظور پیش بینی امکان نظارت بر اجرای فرایند پژوهش و اعتباربخشی نتایج حاصل، ناظران بالقوه را دعوت کند.

ج) گام تدوین طرح اقدام پژوهی :

هدف از اجرای این گام آن است که اقدام پژوه به تشخیص جنبه اصلی مورد نظر برای بهبود اقدام بپردازد. همچنین وضعیت مطلوب را تعریف کند و نشانگرهای آن را بیان نماید. در این گام به منظور تصویر کردن موقعیت نامعین» باید به گردآوری داده ها پرداخت تا با مقایسه وضعیت موجود با وضعیت مطلوب بهتر بتوان به بازنگری گزینه های ممکن برای اقدام بهینه پرداخت. به عبارت دیگر، در مرحله تدوین طرح اقدام پژوهی، با توجه به جنبه های گوناگون یک موقعیت نامعین»، جنبه اصلی (بعدی) از موقعیت نامعین که باید درباره آن اقدام بهینه به عمل آید تعیین می شود.
مرحله به اجرا در آوردن اقدام و در این مرحله از اقدام پژوهی، اقدام بهینه که به وسيله اقدام پژوه برگزیده شده است به اجرا در می آید. این اقدام، با توجه به گامهایی که در مرحله قبلی برداشته شده است، به طور بالقوه مؤثر می باشد. بنابراین انتظار می رود که اجرای آن موجب بهبود وضعیت شده و موقعیت نامعین» را بهبود بخشد.شک نیست که اقدام بهینه می تواند در سطح فردی یا گروهی به اجرا در آید. مثلا اگر اقدام پژوه معلم باشد، وی می تواند شخصا به اجرای اقدام بهینه در سطح کلاس درس بپردازد. در صورتی که اقدام پژوه مدیر مدرسه باشد، اقدام بهینه در سطح مدرسه به اجرا در می آید. در چنین حالتی کلیه معلمان در اجرای اقدام بهينه سهیم خواهند بود. در این حالت لازم است که ابعاد اقدام بهینه برای اعضای شرکت کننده در اجرای طرح کاملا آشکار باشد. برای این منظور ضرورت دارد در جلسه های توجیهی، اقدام بهینه به طور مشروح بیان شود و رئوس اقدام مورد نظر و چگونگی انجام آن نوشته شده و میان اعضاء توزیع گردد. سپس طبق برنامه به اجرای اقدام پرداخته شود.


اقدام پژوهی به صورت دسته بندی شده به حضورتان تقدیم می گردد:

اقدام پژوهی معلم ابتدایی:

اقدام پژوهی معلم اول ابتدایی

اقدام پژوهی معلم دوم ابتدایی

اقدام پژوهی معلم سوم ابتدایی

اقدام پژوهی معلم چهارم ابتدایی

اقدام پژوهی معلم پنجم ابتدایی

اقدام پژوهی معلم ششم ابتدایی

اقدام پژوهی معلم چند پایه ابتدایی

اقدام پژوهی دبیران

اقدام پژوهی دبیر جغرافیا

اقدام پژوهی دبیر ادبیات

اقدام پژوهی دبیر تعلیمات اجتماعی

اقدام پژوهی دبیر ریاضی

اقدام پژوهی دبیر زبان انگلیسی

اقدام پژوهی دبیر عربی

اقدام پژوهی دبیر علوم تجربی

اقدام پژوهی دبیران

3 دیدگاه
  1. سلام تشکر از مطالب ارزشمندتان در خصوص اقدام پژوهی

  2. سلام وعرض ادب مطلب نکارش خوب وقابل فهم وعلمی داشت باتشکر از نویسنده محترم خواهشمندم فهرست منابع نیز ذکر شود

دیدگاه خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

    پیشنهاد ویژه ما به شما برای امروز!

    30 درصد تخفیف

    برروی تمام محصولات
    الان این تخفیف را می خواهم!
    ایمیل شما نزد ما امانت است و ما به حقوق شما احترام می گذاریم
    close-link
    سبد خرید